Gnoza - jest poglądem o zabarwieniu religijnym, zakładającym możliwość scalenia ludzkiego istnienia z Absolutem na drodze auto-poznania, refleksji, medytacji oraz ascezy. Gnoza zawiera przekonanie o istnieniu w ludzkiej duszy boskiej iskry, która stanowi jednocześnie o jego pierwotnym pochodzeniu, prawdzie zaślepionej przez pierwiastek "upadły" - materialne ciało, świat zmysłowy. Pozorność porządku biologicznego wyraża się w jego skończoności, przemijaniu i niepełności, prawdziwe są tylko nieśmiertelne i niezmienne idee. Zbawienie w gnostycyzmie polega na przemianie poznania wyzwalającego z empirycznych uwarunkowań do substancjalnego świata ducha.
Świat opisywany przez gnostyków to egzystencja upadła, skutek grzechu pierworodnego lub skaza w samej ontologicznej konstrukcji rzeczywistości. Gnoza w gruncie rzeczy przyjmuje wymiar materialny za nierzeczywisty, będący fragmentarycznym odbiciem wyjściowej pełni - pozostającej w sobie oryginalnej jedności. Ten świat jest emanacją najwyższej Światłości, jądra istnienia, i jako ostatnia hipostaza, według przekonań neoplatończyków, zawiera w sobie składnik osłabiający (rozpraszający) promieniowanie jasności: jest rzeczywistością cienia, przyczyną zła rozumianego jako brak światła, odbicie pozbawione doskonałości. W innej wersji tych samych wierzeń, architektem świata miałby być Demiurg pozostający w nieświadomości co do istnienia nadrzędnych wzorców-idei, początkowego modelu, kształtujący podstawy materialnych struktur bez odniesienia do idei Dobra tworząc jej antytezę.
Świat widzialny jest więzieniem, rodzajem snu, przebywaniem w ignorancji duszy pogrążonej w zaślepianiu zmysłów, biorącej pozór za prawdę. Oświecenie to powrót do niebiańskiej pełni, wyjście z jaskini cienia w stronę wyzwalającego światła - powrót do korzeni.
The brother of light and the brother of dark
W Metal Gear Solid koncepcje religijne nie wysuwają się na pierwszy plan, a gra wydaje się być pozbawiona aspektu duchowego, który jednak przebija się w wątkach szamanistycznych, doświadczenia elementów poza-racjonalnych. Głębsza warstwa ideowej narracji zawiera się jednak gdzie indziej, wykorzystując gnostyckie motywy przeciwstawienia.
Rzeczywistość Snake'a to świat podziału, dualistyczne rozerwanie na zaprzeczające sobie części symbolicznie ukazane na przykładzie braterskiej nienawiści. Liquid od początku żywi przekonanie, iż jest tym gorszym, cieniem tudzież odbiciem swojego brata, wyprowadzonym z jego genetycznych odpadków. I w tym znaczeniu jest jego antytezą, upadłą emanacją skazaną na porażkę chociaż w tej rzeczywistości para bliźniaków jest odzwierciedleniem genetycznego dziedzictwa Big Bossa, pierwotnej pełni, którą proces klonowania rozbił na niedoskonałe części. Motywem napędzającym Liquida jest właśnie ten powrót do natury sprzed rozbicia, odzyskanie szczątków Big Bossa zawierających idealny, nie skażony podziałem, materiał DNA.
(Pokuszenie/Objawienie - wąż oplatający miecz przypominający krzyż. Wąż w gnostycyzmie otwiera drogę do boskich tajemnic, przynosi wyzwolenie będąc zarówno rajskim kusicielem jak też alegorycznym ujęciem powieszonego na krzyżu Chrystusa.)
Demiurgiem w tych realiach nie jest jednak człowiek lecz nauka - stan pośredniczący między oryginalnym stworzeniem, przyrodą, a sztucznym tworem. Jest to rzeczywistość przedmiotów traktowanych instrumentalnie, a ich krańcowym wytworem jest proces klonowania, odgórnego programowania w kształcie jednostki i sztucznych narodzin. Materialna produkcja wywodząca się od formy-idei w naturze stąd jej niedoskonałość. Mówi o tym Raven w słowach o pochodzeniu Snake'a z innego świata, rzeczywistości, której on, jednoczący się z przyrodą, nie chce znać (w misteriach mitraizmu kruk symbolizuje posłańca, pośrednika między między tym a boskim światem. Emblematem ptaka jest Kaduceusz - w innej formie przedstawionej w tatuażu Liquida, laski którą mitologiczny Hermes pogodził dwa walczące ze sobą węże. Mimo to, na ramieniu postaci występuje tylko jedno takie stworzenie).
You can't fight your genes. It's fate.
Przeznaczeniem kierującym życiem jednostki jest jego genetyczne pochodzenie - koło zamyka się jeżeli jednostka żyje w zgodzie z ścieżką wytyczoną przez biologiczny determinizm. Odzyskiwanie przez bohaterów uśpionej boskiej cząstki, przebudzenia do bycia w pełni człowiekiem, istnieniem indywidualnym, odbywa się przez wzgląd w strukturę genetyczną - zapisaną przeszłość, historię rasy i pochodzenia, pytania o tożsamość zawartego w DNA.
Tak na prawdę, nawet na tym poziomie introspekcja wnika jedynie w tkankę materialną, doświadczaną zmysłami warstwę pośrednią, przyczynę zła w gnostyckich wierzeniach: iluzoryczny obraz rzeczywistości, fałsz. W końcowym wyniku wyzwolenie przynosi wyjście poza uwarunkowania genetyczne przez uznanie, iż życie nie redukuje się do biologii, realizowania instrukcji zaszyfrowanej w genach. Przyszłość jest wynikiem woli jednostki, wyboru, indywidualnych decyzji nigdy zaś losu wytyczonego przez zapis pierwiastka materialnego. Liquid nie może zwyciężyć tylko dlatego, że jego punkt widzenia zawęża się do pozornego aspektu rzeczywistości, ogniskuje się na tym co materialne.
Techno-gnoza zakłada objawienie, wgląd w boskie tajemnice natury świata i człowieka za pomocą nauki, środków technicznych, wiedzy o istocie i w konsekwencji przetwarzaniu rzeczywistości. Także powrót do początku przez deszyfrację kodu zaszczepionego u podstaw życia, odkrycia pierwotnej iskry. Czy to najlepszy sposób na odsłonięcie boskiej prawdy i wyjście z cienia jaskini? Gra raczej uczy, że trzeba czegoś więcej niż techniki, znajomości struktur formalnych - należy wyjść poza to co powierzchowne.